Ne zaman yorgun ve bıkkın hissetsem kapatıyorum bütün pencerelerimi, çekiliyorum kendi yalnızlığıma başlıyorum elime ne geçerse okumaya. Önce 1-2 kitabı bırakıyorum yarım sonra şiddeti artıkça okumanın yarım bırakmak yarım hissettirmeye başlıyor. Ne olursa olsun sonuna gelmeliyim diyerek tekrar başlıyorum bıraktıklarıma. Böyle zamanlarda mabetim oluyor bir kitapçı. Hayat bu diyorum. Yeni bir şeyler öğrenmenin güzelliği bir yana, gündelik hayatın sıkıntılarından kurtulup kitabın satırları arasında kaybolmak, yenilenmek, çoğalmak ….. Dün ve ondan önceki gün Andre Gide’nin Dar Kapı’sını okudum. Bir aşkın etrafında yaşanan hayatlar, bu aşk uğruna yapılan fedakarlıklar, aşkın trajediye dönüşü kısaca erdemli bir yolculuk. Öylesine bir aşk değil kitapta anlatılan. Andre Gide nobel ödüllü bir edebiyatçı, insan bunu bilerek okuduğunda daha çok düşünüyor okurken, anlamaya, kurgulamaya çalışıyor. “Dar kapıdan girmeye çabalayınız. Çünkü kişiyi yıkıma götüren kapı büyük ve yol geniştir. Bu kapıdan girenler çoktur. Yaşama götüren kapı ise dar, yol da çetindir. Bu yolu bulanlar çok azdır.” Kitabın önsözü bile tek başına insanı kendine getirip, biraz sonra okumaya başlayacağı kitabın önemli dersler içereceğini söylüyor.

Stanford Üniversitesinde karşılaştırmalı edebiyat doktorası yapan Elif Batuman’ın ecinniler’inide severek okudum. Amazon ve New York Times ‘ın çok satarlar listesine girmiş kitap. Rus klasikleri ve onları okuyanlarla maceralar diye kısaca tanımlanmış kitap ama bundan daha fazlası var, ilginç düşünceler var. Tolstoy öldürüldümü? Bir bölümde Tolstoy Anna Karenina’yı yazarken Alice Harikalar Diyarında kitabından etkilendimi tartışması yapılıyor. Alice’i Anna temsil ediyorsa, Levin’de beyaz tavşanı temsil ediyorsa  Vronski kim? gibi kitabı eğlenceli kılan tartışmalar var.

Sadece tolstoy değil İzak Babel, Dostoyevski, Puşkin, Çehov, Gogol  gibi önemli yazarların kitapları, yaşadıkları yerler,  yaşamlarından kesitler ve daha pek çok şey üzerine eğlenceli bir kitap.   The New York Times, The San Francisco Cronicle gibi Amerika’nın önemli yayın organlarında kitap hakkında övgü dolu makaleler yazılmış.

Lütfen anneme iyi bak

Kyung-sook Shin’in kitabı. Bir annenin çocuklarını ziyaret için geldiği Seul’de, kalabalık tren istasyonunda kayboluşu ve ardından çocuklarının ve eşinin onu ararken yaşadıkları iç hesaplaşmaları ve pişmanlıklarının öyküsü..                                                                                                                               Bu kitabı okumadım sadece, satırları arasında uzun uzun düşündüm. Annemle ilgi daha önce hiç sormadığım sorularıma cevap aradım. “Annemi ne kadar tanıyorum?”  Çocuklarına adadığı hayatı yaşarken sormuşmuyduk  acaba, annem mutlumuydu? İçinde olmayı hayal ettiği bir hayatmıydı yaşadığı? Kırgınlıkları, hüzünleri ve acılarıyla nasıl başa çıkıyordu? Annemi sadece hayatımızdaki rolüyle değerlendirmedik mi yıllarca? O sadece bizim annemiz di. Nasıl bir çocukluğu, nasıl bir genç kızlığı olduğunu sorduk oda anlattı ama hiç sormadık ne hayalleri vardı? onu en mutlu eden rüyalar hangileriydi? kendisi için hayal ettiği hayat bumuydu? Daima beklentilere dayalı sevdik onu oysa o tüm kırgınlıklarını  içinde saklayarak, şartlarını bizim koyduğumuz bir ilişkide karşılıksız sevdi bizi “ne yaparsanız yapın ne olursanız olun sizi sevmekten asla vazgeçmeyeceğim”  dedi aslında sessizce.

Etkileyici bir kitap. Aylarca süren bir arayış, pişmanlıklar, cevapsız sorular ….

Kitap için: “Anneliğe eşsiz bir ağıt…” yorumu yapılmış New York Times Book Rewiev tarafından.

Kitapta beni en çok etkileyen kısım  kız kardeşin ablasına yazdığı mektup oldu. Tıpkı kitabın tamamı gibi mektupta okurken zaman zaman beni kendi dünyama çekti. Anneme sormadığım soruları hatırlattı. Cevabını bilmediğim soruları listeledim hafızamda. Neyse ki hala sormak için zamanım var.

“Abla, hani bir süre önce bana annemle ilgili sırf benim bildiğim bir şey olup olmadığını sormuştun ya? Sana annemi tanımadığımı söylemiştim. Tek bildiğim annemin kayıp olduğuydu. Hâlâ da aynı şeyi hissediyorum. Özellikle de annemin neden bu kadar güçlü olduğunu bilmiyorum. Düşünsene. Bir insanın tek başına başaramayacağı işler başardı. Zaten bence içi de bu yüzden git gide kuruyup boşaldı. Sonunda çocuklarının evlerini bile bulamayacak hale geldi. Çocuklarımın karnını doyururken, saçlarını tararken, ve okula yollarken kendimi tanıyamıyorum. Annem kayıp olduğu halde onu arayamıyorum. Günümüzün genç annelerinden farklı olduğumu, biraz annem gibi olduğumu söylemiştin, ama abla, sen ne dersen de, annem gibi olamayacağımı düşünüyorum. O kaybolduğundan beri sık sık “iyi bir evlatmıydım? Annemin bizler için yaptıklarını bende kendi çocuklarım için yapabilirmiyim?” diye düşünüyorum. Yapamam. Çünkü benim de bir hayatım var. Böyle hissettiğimi fark ettiğimde annemin bizler için onca şeyi nasıl yaptığını düşündüm ve onu aslında tanımadığımı anladım. Annemiz olduğundan hep bizim için yaşadığını düşündük, ama nasıl olduda hayatı boyunca annemi sırf bir anne olarak gördük? Ben de bir anne olduğum halde gerçekleşmesini istediğim bir sürü hayalim var.  Çocukluğumu, genç kızlığımı, bu günedek yaşadığım her şeyi hatırlıyorum. Peki, neden en başından beri annemi bir anne olarak gördük? Annemin hayallerinin peşinden gidecek fırsatı olmadı. Kendi döneminin getirdiği onca zorlukla, sefaletle ve üzüntüyle tek başına mücadele etti. Talihsiz bir hayatı olmasına rağmen her şeye göğüs gerdi, hayatına devam etti. Bedenini ve zihnini tamamıyla yaşadığı hayata adayarak elinden gelenin en iyisini yaptı. Neden annemin de hayalleri olabileceğini hiç düşünmedim?

Abla

Kafamı hurma ağaçını dikmek için açtığım çukura sokmak istiyorum. Ben annem gibi yaşayamıyorsam, neden o öyle yaşamak zorunda kaldı? Neden bunlar annem bizimleyken hiç aklıma gelmedi? Onun kızı oduğum halde , diğer insanların arasında kendisini ne kadar yalnız hissedebileceğini neden bilemedim? Her şeyini bizler için feda etmiş olması ve onu kimsenin anlamamış olması adil mi?

Abla. Bir gün için bile olsa tekrar onunla birlikte olabilecekmiyiz dersin? Sence onu anlayabilecek, öykülerini dinleyebilecek miyiz? Zamanın sayfalarına yazılmış ama gerçekleşmemiş hayalleri için onu teselli edebilecek fırsatımız olacak mı? Bana sadece birkaç saat dahi verilse yaptığı her şeyi sevdiğimi, bunları yapabildiği için onu sevdiğimi, kimse hatırlamasada onun hayatını sevdiğimi söylemek isterdim. Ona saygı duyduğumu söylemek isterdim. Abla lütfen annemden umudunu kesme, lütfen annemi bul.

.